Ofensywa FLEX przewodnik trenera cz.1

Atak FLEX- historia

Zanim przejdziemy do tego jak wygląda ofensywa FLEX w praktyce, zacznimy może od jej historii w tak pięknym sporcie jakim jest koszykówka.

Atak FLEX powstał jako odmiana taktyki shuffle w 1970 roku. Jako jego “wynalazce” podaje się Carrolla Williamsa z Uniwersytetu Santa Klara.

Taktykę FLEX można wykorzystać w mniejszym lub większym stopniu na wszystkich etapach szkolenia. Wykorzystywał ją Gary Williams, który z Uniwersytetem Maryland wygrał Mistrzostwo NCAA w 2002 roku. Jej elementy I rózne wariacje wykorzystywał Jerry Sloan w swoich pojednykach Utah Jazz z Chicago Bulls. Wielu trenerów na naszym rodzimym podwórku z powodzeniem stosuje jej elementy prowadząc drużyny w PLK, BLK czy rozgrywkach juniorskich I kadetów.

FLEX…z czym się to je…jak to wygląda

Zacznijmy od absolutnych podstaw.

Nazwa taktyki pochodzi od angielskiej nazwy scięcia. Zanim zaczniemy rozbijać taktykę na najmniejsze części dobrze byłoby gdyby każdy z Was zaznajomił się z owym ruchem.

rys. Jacek Imiołek

Powyższy rysunek idealnie pokazuje na czym polega ruch FLEX. Opisując najprościej: FLEX ma miejsce wtedy, gdy zawodnik z rogu dostaje zasłonę dzięki której nie kryty wbiega w “trumne” gdzie może otrzymać podanie na łatwy layup lub rzut z bliskiej odległości do kosza. Zawodnik ścinający może wykorzystać zasłonę “od góry” lub “z dołu” w zależności od ustawienia obońcy. Jako trener muszę zaznaczyć iż ruch ten powininen być trenowany w miarę możliwości na każdym treningu. Jako postawowy I najczęściej wykorzystywany ruch taktyki musi być nauczony w każdym detalu.

Zwróć uwagę zawodnikowi ataku na następujące elementy:

  • bliska, ciasna zasłona “bark w bark”.
  • zmiana tempa (wolne podejście do zasłaniającego, krótkie przyśpieszenie po zasłonie).
  • piwot I zgarnięcie przez zasłaniającego obrońcy który broni ścinającego.

Taktyka FLEX to generalnie atak w którym czterech graczy jest na zewnątrz, jeden w środku, symetryczna z ciągłością tych samych ruchów. Stosowane są w nim zasłony poziome (wyżej opisane ścięcie FLEX) I pionowe, jak również zasłona dla zasłaniającego (screen the screener). Wszystko po to by wypracować łatwe layupy, rzuty blisko kosza oraz z otwarte pozycje z okolic lini rzutów osobistych. Głównie używana jest przeciwko obronie “swego”, ale po pewnych modyfikacjach można ją stosować przeciwko obronie strefowej. Przy jej nauczaniu należy zwrócić uwagę na takie elementy jak: cierpliwość, zmiana tempa poruszania się zawodników, mocne, pewne podania, dobry spacing (zawodnicy 3-4 metry od siebie), ścięcia, poprawne stawianie zasłon (nie markowanie!!!), trening rzutowy z nastawieniem na wykorzystywane pozycje w grze FLEXem.

Kto powinien używać ofensywę FLEX?

Odpowiedź jest jedna: każda drużyna powyżej 11 lat może używać FLEXa.

Pomimo, że często słyszę “moi wysocy nie potrafią kozłować lub podawać…dlatego nie stosuje FLEXa”. Od razu ciśnie się na usta pytanie: Dlaczego nie potrafią kozłować, podawać? Czy poświęcasz odpowiednią ilość czasu na trening tych elementów…może warto zmotywować zawodników do dodatkowej, indywidualnej pracy. Wysil się I ty drogi trenerze…zmotywuj do działania nie tylko na treningu. Oczywiście jak Ci się już to uda pokaż zawodnikowi jak prawidłowo ma wykonywać dany element…szkoda by po tysiącach powtórzeń trzeba byłoby zmieniać wyćwiczony nawyk. Omawiana taktyka nie pozwala najlepszemu zawodnikowi w ataku grać w pojedynke…inni słabsi zawodnicy też muszą się włączyć w gre…też muszą czuć sie potrzebni w ataku (nie jak to często bywa tylko w obronie).

Trenerzy impementujący FLEXa muszą pamiętać, iż nie mogą oczekiwać perfekcji w każdym elemencie już na początku. Nauczając ofensywy pamiętajmy o stopniowym wprowadzaniu elementów, ciągłym doskonaleniu nabytych już umiejętności. Stopniowy rozwój dopełnia doświadczenie wyniesione z meczów i treningów, a jego końcowym etapem ma być zawodnik który potrafi znaleźć się na na każdej pozycji na boisku.

Z powyższego wynika iż FLEX pasuje do każdej drużyny, choć z całą pewnością znajdą się takie które “wyciągną” z niej więcej. Oto kilka “typów” które dzięki FLEXowi mogą osiągnąć więcej:

  1. Drużyna “niska”- jeżeli Twoja drużyna nie ma w składzie wybitnego podkoszowca, lub nie jest generalnie za wysoka FLEX wprawi całą ekipę w ciągły ruch (a to może sprawić kłopoty wyższym, wolniejszym zawodnikom obrony 🙂 ).
  2. Drużyna “strzelająca”- FLEX jest idealny (spacing) dla drużyny świetnych strzelców. Jeżeli ich brakuje poprawnie wykonane zasłony ułatwią penetracje I znalezienie łatwych pozycji.
  3. Drużyna z wysokim koszykarskim IQ- wszyscy gracze grający we FLEXie wyrabiają (chcąc czy nie) wysokie IQ dzięki powtarzaniu tych samych ruchów w róznych opcjach, zależnych od obrony. Oczywiście ogromną pomocą jest posiadanie mądrych koszykarsko zawodników już na początku przygody z tą taktyką 🙂 ).

Zalety FLEXa

  • Łatwy w nauce- główna zaleta jego popularności
  • Każdy zawodnik się rozwija I “coś wnosi”- atak nie jest zależny od jednego zawodnika, daje więcej radosci całej drużynie…udany atak motywuje do ciężkiej pracy w obronie.
  • Koszykówka bez pozycji- archaizmem dla nowoczesnej koszykówki jest przypisywanie konkretnych pozycji do konkretnego zawodnika (choć wiemy że jeden jest bardziej predysponowany do rzucania, inny ma lepszy przegląd pola itp. Itd.) . Nowoczesny zawodnik musi umieć znaleźć się na każdej pozycji poprzez ciągły rozwój swoich umiejętności- a to prowadzi do budowy pewności siebie.
  • Zamęcza obronę- zawodnicy, szczególnie początkujący, dosyć długo szukają pozycji do rzutu. To powoduje zmęczenie obrony ciągłym przemieszczaniem się, walką na zasłonach, przejęciami itp. Itd.
  • Kontrola tempa- grając ofensywe FLEX kontrolujemy tempo gry. To od nas zależy czy gramy “runnin and gunnin”, przeciwko starszym drużynom, czy zwolnimy jeżeli gramy przeciwko wybieganej, wytrzymałej ekipie.
  • Przygotowuje wychowanków do dalszej kariery albowiem często w seniorskich rozwiazaniach taktycznych stosuje się elemanty FLEX’a.
  • Daje możliwości Mis-Matchy- przy obronie switch przy każdej obronie, można znaleźć momenty gdy nasi zawodnicy beda mieli przewagę: wysocy na low post czy niscy na obwodzie.
  • Ogranicza zbędne, zwalniające grę kozłowanie. Kozioł wystpęuje tu tylko w celu zdobycia przewagi.

WADY FLEX’a

  • Przewidywalność- obrona po kilku zagraniach może “załapać” gdzie I komu będzie stawiana zasłona, z których miejsc będzie oddawanych najwięcej rzutów (gdzie one są otwarte). Nie jest jednak powiedziane, że będziemy grać po sznurku I tu Twoje zadanie jako trenera byś nauczył swoich zawodników myśleć I rozwiązywać sytuacje do jakich doprowadzi nas obrona.
  • Duża liczba podań- szczególnie bolesne straty przy podaniach bezpośrednich szczególnie w koszykówce młodzieżowej.
  • Obrona Strefowa- bardzo skutecznie niweluje zasłony do piłki, więc tu znów zadanie dla trenera by odpowiednio dostosował atak do obrony
  • Każdy zawodnik musi potrafić strzelać- to jednak moim zadniem również zaleta. Jako trener musisz dużo pracować nad indywidualnymi umiejętnościami (w tym też rzutem) by obrona nie mogła sobie pozwolić na “odpuszczanie” zawodnika na obwodzie (bo nie strzela) by zacieśniać środek lub pomagać przy zasłonach.
  • Odpowiedni moment ataku- znów wracamy do koszykówki młodzieżowej, gdzie młodzież nauczy się ruchu, ale nie nauczy się wyboru odpowiedniego momentu na atak. I tu znów Ty trenerze musisz w czasie nauki pokazywać momenty w których Twoj zawodnik będzie miał najdogodniejsze warunki na atak do kosza lub rzut.

Już niebawem wrzucę Wam drugą część ofensywy FLEX a w niej przedstawię takie zagadnienia jak:

  • ustawienie wyjściowe
  • kontynuacja ataku
  • różne początki ataku
  • rozwiązania na różne zachowania obrony

Zapraszam serdecznie- Jacek Imiołek